Specyfikacje komputera

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Podstawowe dwa urządzenia zewnętrzne komputera, bez których komputer nie może pracować to klawiatura i monitor ekranowy. W dużych systemach komputerowych dodatkowo występują jeszcze inne podobne urządzenia a mianowicie terminal i konsola - także komputer osobisty klasy IBM PC może spełniać rolę terminala, gdy jest np. połączony ze zdalnym serwerem poprzez siec Internet. Pozostałe urządzenia zewnętrzne to m.in. mysz, drukarka, skaner, ploter, napędy pamięci masowej: dyskowej, dyskietkowej, CD-ROM.

Aby urządzenia te mogły współpracować z jednostką centralną muszą być podłączone do niej za pośrednictwem specjalnych sprzęgających układów elektronicznych (ang. interface) zwanymi portami lub złączami oraz małych programów tłumaczących sygnały zewnętrzne na bity, tak aby były zrozumiałe dla jednostki centralnej. Programy te to sterowniki (ang. driver).

Klawiatura

Każda klawiatura to zestaw klawiszy, za pomocą których można wprowadzać do komputera dowolne polecenia i teksty. Współczesna klawiatura zawiera od 101 do 104 klawiszy. Najwięcej klawiszy jest na najnowszych klawiaturach przystosowanych do pracy w systemie Windows 95. Klawisze pogrupowane są w kilka bloków:

• blok alfanumeryczny zawierający znaki 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F, G, H, I, J K L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z, ~, !, @, #, $, %, ^, &, *, (, ), _ , +, {, }, |, :, ”, <, >, ?, [, ], \, ,; ,’ ,. ,/ , oraz klawisze specjalne: Esc, Tab, Caps Lock, Shift, Ctrl, Alt, Backspace, Enter, spacja,

• blok klawiszy funkcyjnych: F1, F2, F3, F4, F5, F6, F7, F8, F9, F10, F11, F12, których działanie jest zależne od pracującego aktualnie programu,

• blok klawiszy sterujących ruchem kursora po ekranie monitora: Insert, Delete, Home, End, Page Up, Page Down, Ź ,­ ,Ž ,— ,

• blok klawiszy numerycznych: Num Lock, /,*,-,+,0,12,3,4,5,6,7,8,9,Enter, Insert, Delete, Home, End, Page Up, Page Down, Ź ,­ ,Ž ,— ,

• oraz kilka innych klawiszy: Print Screen, Scroll Lock, Pause/Break, raczej już nie wykorzystywanych w najnowszych rozwiązaniach (ale działają np. w systemie MS-DOS).

Monitor ekranowy

Monitor ekranowy może pracować w tzw. trybie tekstowym (obraz składa się ze znaków ASCII) o rozdzielczości np. 25 linii po 80 znaków każda lub w trybie graficznym (obraz składa się wtedy z punktów - pikseli) o rozdzielczości np. 600 linii po 800 pikseli. Podstawowe parametry monitora to:

• wielkość przekątnej ekranu podawana w calach np. 14”, 15”,
• rozmiar plamki świetlnej tj. piksela np. 0,25 mm, 0,26 mm, 0,28 m,
• częstotliwość odświeżania obrazu np. 75 Hz.

Aby monitor działał poprawnie musi być podłączony do karty graficznej, która jest umieszczana zwykle w gnieździe płyty głównej jednostki centralnej. Karta graficzna zamienia informacja z pamięci operacyjnej na sygnały wizyjne wysyłane do lampy kineskopowej monitora, która działa w podobny sposób jak lampa w telewizorze.

Mysz

To malutkie urządzenie służy obecnie do obsługi wielu tworzonych obecnie programów graficznych. W czasach gdy obsługa programów odbywała się zwykle w trybie tekstowym monitora, myszki nie były potrzebne. Również obecnie można obsługiwać programy graficzne wyłącznie za pomocą klawiatury, lecz dla osób bez odpowiedniego doświadczenia będzie to bardzo trudne. Dlatego mysz znacznie ułatwi posługiwanie się systemem. Z kolei proces przetwarzania danych numerycznych np. przy pracy w programach dla księgowości wymaga wprowadzenia dużej ilości informacji liczbowych i wtedy znajomość klawiatury znacznie przyspiesza pracę. Mysz podłącza się zwykle do portu szeregowego RS-232 oznaczonego jako COM1.

Mysz służy do porusznia małym wskaźnikiem po ekranie. Wygląd tego wskaźnika (zwanego kursorem myszy) może być różny w zależności od sytuacji:

Mysz posiada dwa (czasem trzy) przyciski lewy i prawy. Każde pojedyncze naciśnięcie takiego przycisku nazywa się kliknięciem. Natomiast dwa szybko po sobie następujące naciśnięcia nazywamy podwójnym kliknięciem. Przesuwanie myszy należy wykonywać na specjalnej miękkiej podkładce (ang. mouse pad), aby uniknąć zabrudzenia kulki sterującej ruchem wkaźnika.

Drukarka

Drukarka służy do drukowania informacji znakowych lub graficznych na papierze.

W chwili obecnej rozróżniamy trzy rodzaje drukarek:

• mozaikowe (igłowe),
• atramentowe,
• laserowe.

Drukarki podłącza się zwykle do portu równoległego Centronics oznaczonego jako LPT1.

Drukarki igłowe (ang. dot printers)

Drukarki igłowe wyposażone są w głowicę - zawiera ona 9 lub 24 igieł, które uderzając w taśmę barwiącą pozostawiają na papierze ślad odpowiedniego znaku. Głowica wypycha do przodu poszczególne igły, które tworzą kształt znaku.

Litera A w powiększeniu:

Litera A w pomniejszeniu:

Drukarki atramentowe (ang. ink jet printers)

Drukarki atramentowe, “plujki” nie posiadają taśmy barwiącej, lecz głowicę zmontowaną na stałe z pojemniczkiem na tusz. Głowica to zestaw dysz o mikroskopijnej średnicy z których pod ciśnieniem atrament jest wyrzucany na papier przez bąbelek pary podgrzany za pomocą małego grzejnika. Dlatego np. na drukarkach firmy Canon widnieje napis Bubble Jet Printer (ang. bubble – bąbelek).

Drukarka laserowa (ang. laser jet printers)

Zasada działania drukarki laserowej jest podobna do działania kserokopiarki. Druk odbywa się najczęściej na pojedynczych arkuszach papieru. Kolejne etapy powstawania wydruku to:

• cała powierzchnia światłoczułego bębna pokrywana jest ładunkiem elektrycznym,
• promień lasera “rysuje” na bębnie treść wydruku (tekst, rysunek), zmieniając w tych miejscach ładunek na dodatni,
• na bęben nanoszony jest proszek barwiący tzw. toner, który naładowany jest ujemnie, a więc jest zgodnie z prawami fizyki przyciągany tylko do obszaru rysunku,
• wprowadzany jest papier, a toner przenosi się na papier metodą stykową (docisk),
• naniesiony na papier obraz jest utrwalany termicznie w temperaturze 180 – 200 stopni,
• gotowe strony (od 4 do 16 na minutę) opuszczają drukarkę, a bęben czyszczony jest z resztek tonera.

Skaner

Skaner przetwarza dowolne obrazy (fotografie, rysunki, dokumenty) z postaci analogowej na cyfrową. Otrzymany w ten sposób obraz może być wyświetlany na ekranie lub poddany obróbce przez odpowiedni program np. Corel Photo Paint. Działanie skanera polega na płynnym przesunięciu po skanowanym obrazie lampy fluorescencyjnej. Jasność obrazu decyduje o ilości odbitego światła; miejsca ciemniejsze odbijają mniej światłą, jaśniejsze – więcej. W ten sposób powstają (proporcjonalnie do ilości odbitego światła) potencjały elektryczne reprezentujące każdy punkt obrazu (piksel) o odpowiedniej szarości, czy kolorze. Skaner podłącza się zwykle do portu równoległego LPT1 (LPT2) lub do specjalnej karty sterującej. Podstawowe parametry skanera to:

• rozdzielczość – ilość punktów na cal dpi (ang. dot per inch),
• ilość kolorów np. 16, 24, 256,
• format skanowanego dokumentu np. A4,
• szybkość skanowania.

Ploter

Ploter wykreśla - z bardzo wysoką precyzją – rysunki techniczne, schematy elektryczne i inne projekty. Kreślenie odbywa się za pomocą kolorowych pisaków poruszanych w kierunkach X i Y przez dwa silniki krokowe. Plotery mogą być poziome lub pionowe – te pozwalają na kreślenie na dużych formatach papieru lub kalki technicznej. Plotery podłącza się do portów: równoległego Centronics lub szeregowego RS-232.

Główne parametry plotera:

• prędkość kreślenia np. 50-500 mm/sek.
• rozdzielczość kreślenia np. 0,2 – 0,001 mm/krok,
• typ i format papieru: arkusz lub rolka formatu A4,A3,A2,A1,A0.

Napędy dyskowe

Chociaż dysk twardy znajduje się wewnątrz jednostki centralnej, to pierwsze pamięci dyskowe były umieszczane poza jednostką centralną (ich rozmiary były zbliżone do dużych szafek nocnych). Dlatego też dyski zaliczamy do urządzeń zewnętrznych. Pamięci masowe służą – jak sama nazwa wskazuje – do trwałego gromadzenia wielkiej ilości danych (obecnie pojemności dysków wynoszą krotność GB). Ogólnie pamięci zewnętrzne dzielimy na dyski magnetyczne o dostępie swobodnym (cechują się możliwością wielokrotnego zapisu i odczytu), taśmy magnetyczne o dostępie sekwencyjnym oraz na inne: dyski optyczne.

Dyski magnetyczne dzielimy na:

• dyski twarde (ang. hard disk),
• dyski elastyczne (ang. floppy disk, diskette),

Dysk twardy jest zwykle na stałe wbudowany do obudowy komputera, a w jego hermetycznej obudowie znajdują się: głowice zapisu-odczytu, dwa talerze o kształcie koła wirujące z dużą szybkością, mechanizm pozycjonujący głowice. Każdy talerz składa się z dwóch powierzchni magnetycznych tzw. stron. Na każdej stronie znajdują się tzw. ścieżki tworzące tzw. cylinder, Każdy cylinder podzielony jest na sektory o długości 512 B, w których zapisywane są bity informacji. Przykładowy dysk twardy który ma 64 strony, 846 cylindrów (ścieżek na 1 stronę), 63 sektory ma pojemność równą 1,7 GB (64 * 846 * 63 * 512 B = 1746468864 B ť 1,7 GB).

Dysk elastyczny, zwany dyskietką wymaga stacji dysków (ang. device drive), czyli urządzenia napędowego odczytującego i zapisującego dane z lub na dyskietce. Wyróżnia się cztery rodzaje dyskietek:

• dyskietki 5,25 calowe DD 360 KB (nie stosowane),
• dyskietki 5,25 calowe HD 1,2 MB (nie stosowane),
• dyskietki 3,5 calowe DD 720 KB (rzadko stosowane),
• dyskietki 3,5 calowe HD 1,44 MB,

Zasady posługiwania się dyskietką:

1. Nie dotykaj odkrytych miejsc na dyskietce ani jej nie zginaj.
2. Trzymaj dyskietkę z dala od silnych pól magnetycznych, np. kolumn głośnikowych.
3. Wkładaj dyskietkę do stacji ostrożnie i wyjmuj wtedy, kiedy zielona dioda nie świeci się.
4. Zabezpieczaj mechanicznie ją przed przypadkowym skasowaniem lub przed wirusami.

Dysk optyczny CD (ang. compact disk)

Dyski optyczne to krążki z naniesioną za pomocą promienia laserowego informacją cyfrową.

Obecnie największe zastosowanie mają dyski optyczne tylko do odczytu (CD-ROM – compact disk – read only memory). Innym rozwiązaniem są też dyski CD-WORM (ang. Write Once, Read Many), czyli można na nich raz zapisać informacje, by potem je wielokrotnie czytać. Trzecie rozwiązanie jest praktyczniejsze, lecz jak na razie zbyt drogie dla powszechnego użytku. Dotyczy ono napędów magneto-optycznych MO (ang. Magneto-Optical Drive) pozwalających na wielokrotne zapisywanie i odczytywanie informacji.

Zalety dysków CD-ROM:

• bardzo duże pojemności – rzędu 700 MB,
• długi czas żywotności danych – do 50 lat,
• bardzo proste w użyciu.

Wady dysków CD-ROM:

• są wolniejsze od twardych dysków (30 – 300 ms),
• pozwalają tylko na odczyt informacji.

Podstawowymi parametrami charakteryzującymi dyskowe pamięci magnetyczne i dyski CD są:

• pojemność dysku (podawana w MB lub GB),
• średni czas dostępu do informacji (podawana w ms),
• szybkość transferu danych (podawana w KB/s).

Podstawowe definicje

CD-ROM - dysk optyczny służący tylko odczytu informacji.

Modem - przetwornik sygnałów cyfrowych na analogowe i analogowych na cyfrowe, aby umożliwić wysyłanie informacji poprzez linie telefoniczne.

Klawiatura – urządzenie wejściowe za pomocą którego można wprowadzać do jednostki centralnej polecenia i dane.

Monitor – urządzenie wyjściowe za pomocą którego jednostka centralna wyprowadza informacje wizualne na ekran.

Mysz - urządzenie wejściowe służące do wskazywania obiektów na ekranie, zaznaczania ich, uruchamianie programów i sterowanie zachowaniem się programu.

Skaner - urządzenie wejściowe przetwarzające obrazy z postaci analogowej na cyfrową umieszczaną w pamięci operacyjnej.

Karta dźwiękowa - urządzenie zewnętrzne służące do odtwarzania nagrań (generowanie dźwięku) zapisanych w plikach WAV oraz do nagrywania dźwięku analogowego odbieranego z mikrofonu do pliku dyskowego typu WAV.

Terminal - zestaw składający się z monitora i klawiatury (brak jednostki centralnej).

Przykłady programów identyfikujacych sprzęt komputerowy:

- Aida34,Aida64
- Cpu-Z